Orient Express: To βαγόνι του ιστορικού τραίνου στην Θεσσαλονίκη- Η ιστορία του

Ένα από τα βαγόνια του θρυλικού και μεγαλοπρεπούς Orient Express, του τρένου που ενέπνευσε τη μεγάλη συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Αγκάθα Κρίστι, θα κοσμεί το χώρο της φετινής 85ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης.

Πρόκειται για το βαγόνι – restaurant, το οποίο τοποθετήθηκε ήδη μπροστά από το περίπτερο 15 και ακριβώς απέναντι από το Κτίριο Διοίκησης της ΔΕΘ. Οι επισκέπτες του εκθεσιακού κέντρου θα μπορούν να εισέρχονται σε αυτό και θα βλέπουν τον εσωτερικό του χώρο, όπως ήταν έκανε τα ταξίδια του στις ράγες ανά την Ευρώπη. Θα είναι τοποθετημένα τα σερβίτσια και τα μαχαιροπήρουνα, με τα οποία απολάμβαναν το φαγητό τους οι VIP ταξιδιώτες του θρυλικού τρένου.

Μέχρι πρόσφατα βρισκόταν στον Σιδηροδρομικό Σταθμό της Δράμας και μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη για την αποκατάσταση και διάσωσή του, από τους θεραπευτές των τρένων που συνδιαλέγονται καθημερινά με αυτούς τους μεγάλους μεταλλικούς όγκους κάτω από υπερμεγέθη υπόστεγα. Μέσα σε λίγους μήνες εξειδικευμένοι εργαζόμενοι ανέστησαν ένα σιδερένιο κουφάρι και θα παραδώσουν επισκέψιμο ένα στολίδι.

Το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα σε ένα τέτοιο βαγόνι είναι οι οριακοί χώροι της κουζίνας. Η ζέστη πρέπει να ήταν αστεία λέξη για όσους δούλεψαν εκεί μέσα. Ντουλάπια μεγάλα, μικρά, πιο μικρά, τετράγωνα, ορθογώνια, με ή χωρίς ράφια… ένα μικρό ξύλινο παραθυράκι για να βγαίνουν στο πάσο τα φαγητά… Οι βρύσες της λάντζας θα μπορούσαν να είναι κάποιου παλατιού ή μιας πολυτελούς οικίας. Ο φούρνος για την εποχή πρωτοποριακός. Όλα είναι φτιαγμένα με ακρίβεια και λεπτομέρεια.

Χαρακτηριστικό των υπηρεσιών είναι ένα από τα πρώτα μενού που ήταν διαθέσιμα σε ένα τέτοιο βαγόνι: στρείδια, σούπα με ιταλικά ζυμαρικά, καλαμπόκι με πράσινη σάλτσα, κοτόπουλο «à la chasseur», φιλέτο βοδινού με πατάτες «château», «chaud-froid» των θηραμάτων, μαρούλι, πουτίγκα σοκολάτας, μπουφές με διάφορα επιδόρπια.

H ιστορία του θρυλικού Orient Express

Η πρώτη ονομασία του ήταν «Express d’ Orient», αλλά σύντομα καθιερώθηκε σε όλη την Ευρώπη ως «Orient Express». Αρχικά, αφετηρία του ήταν ο σταθμός Gare de l’ Est του Παρισιού και τελικός προορισμός η Κωνσταντινούπολη, αφού οι επιβάτες επιβιβάζονταν και δύο φορές σε πλοίο! Το 1920 το ταξίδι Παρίσι–Κωνσταντινούπολη γινόταν όλο σιδηροδρομικώς και διαρκούσε 4 ημέρες, αν δεν συνέβαινε κάτι απρόοπτο στη διαδρομή.

Με το πέρασμα των χρόνων το δίκτυο διαρκώς διευρυνόταν και η μεγαλύτερη διαδρομή που μπορούσαν να κάνουν οι επιβάτες με την ταχεία της Ανατολής ήταν το Λονδίνο-Αθήνα. Βασικός τερματικός σταθμός για όλα τα χρόνια λειτουργίας του τρένου ήταν η Κωνσταντινούπολη απ’ όπου κανείς μπορούσε να πάρει μία άλλη σιδηροδρομική γραμμή που λεγόταν «Taurus Express» και να φτάσει μέχρι τις χώρες της Μέσης Ανατολής, αλλά αργότερα και της Αφρικής!

Μέσα στα χρόνια, η διαχειρίστρια εταιρεία είχε τις εξής βασικές υπηρεσίες: Το «Orient Express», το «Simplon Orient Express», το «Arlberg Orient Express» και δύο μετέπειτα τουριστικές γραμμές με νοσταλγικό χαρακτήρα, τη «Venice-Simplon Orient Express» και την «ΟΒΒ ΕΝ Orient Express» που σταμάτησε το 2009. Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα φαίνονται τα δρομολόγια που έκανε και σε ποιες χρονικές περιόδους.

Πηγή έμπνευσης τα βαγόνια του 

Σπουδαίοι Γάλλοι σχεδιαστές και ντεκορατέρ αναλάμβαναν την εσωτερική εικόνα των βαγονιών και διάσημοι σεφ της εποχής έφτιαχναν το μενού των ταξιδιωτών.

Βέβαια, δεν είναι μόνο η Άγκαθα Κρίστι που απογείωσε τη φήμη του τρένου με το βιβλίο της, ειδικά ύστερα από την κινηματογραφική του μεταφορά. Το «Orient Express» είναι τόπος δράσης για άλλα 18 βιβλία. Το παλιότερο από αυτά ίσως είναι το «Stamboul Train» του Άγγλου μυθιστοριογράφου και θεατρικού συγγραφέα Graham Greene, το 1904. Πριν από τo «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές» και ο Γάλλος ποιητής Guillaume Apollinaire έγραψε την ερωτική ιστορία «Les Onze Mille Verges ou les Amours d’ un Hospodar» εμπνευσμένος από τις ερωτικές περιπέτειες του πρίγκιπα Mony Vibescu. Από τη μαγεία της ταχείας της Ανατολής εμπνέονται επίσης ο Ernest Hemingway, ο André Malraux και δεκάδες άλλοι λογοτέχνες.

Εκτός από τους συγγραφείς και τα βιβλία, καθοριστικό ρόλο στη φήμη του έπαιξαν οι μετέπειτα ταινίες. Το «Έγκλημα στο Orient Express» βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα που ήταν υποψήφιο για 6 Όσκαρ, το «Από τη Ρωσία με αγάπη» με τον James Bond του 1963, με πολλές σκηνές δράσης οι οποίες διαδραματίζονται στα βαγόνια του κ.ά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε βαγόνια του «Orient Express», από τη δεκαετία του ’50 και ύστερα, έχουν γυρίσει μικρές ή μεγάλες σκηνές σκηνοθέτες για εκατοντάδες, μπορεί και χιλιάδες ταινίες.

Τα ταξίδια σταμάτησαν

Το τελευταίο του δρομολόγιο με την αύρα της παλιάς του αίγλης θα γίνει το 1977, οπότε και σταματάει η Κωνσταντινούπολη να είναι τερματικός σταθμός. Πέντε χρόνια μετά και κατά 16 εκατομμύρια δολάρια φτωχότερος, ο μεγαλοεπιχειρηματίας της ναυτιλίας James Sherwood ανακαινίζει αμαξοστοιχίες του «Orient Express» και ξεκινάει τουριστικά δρομολόγια Παρίσι – Βενετία που θα διαρκέσουν μέχρι και το 2007.

Σήμερα, υπάρχουν διάσπαρτα αποκατεστημένα βαγόνια του θρυλικού «Orient Express» σε όλη την Ευρώπη με τουριστική και μουσειακή χρήση.